Chắc chắn bạn đã rất quen thuộc với kí hiệu °C vì đây là đơn vị đo nhiệt độ được sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam. Nếu xem xét tường tận về lịch sử hình thành của nó thì bạn sẽ thấy rất thú vị đấy. Vì vậy, hãy cùng thegioimay.org tìm hiểu Celsius là gì và quá trình hình thành của thang đo nhiệt độ Celsius qua bài viết sau nhé!
Nội dung chính
Celsius là gì?
Celsius hay Anders Celsius là một nhà thiên văn học người Thụy Điển. Ông sinh năm 1701 và mất năm 1744. Tên gọi của ông đã được đặt cho thang đo nhiệt độ do chính ông phát minh: Lấy điểm 0 độ làm nhiệt độ sôi và 100 độ là nhiệt độ đóng băng của nước. Mãi tới sau này, quy đổi nhiệt độ đã bị đảo ngược lại như ngày nay.
Sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm khoa học với bố là nhà thiên văn học, ông nội là nhà toán học, ngay từ nhỏ Celsius đã được tiếp xúc với tri thức từ rất sớm. Đến năm 1730, cuối cùng, ông đã trở thành một nhà thiên văn học.
Bằng tài năng và niềm đam mê thiên văn học, Celsius đã tới rất nhiều nơi và thực hiện các phép đo đạc địa lý, các phép khí tượng (Đây đều là các công việc của một nhà thiên văn học thời ấy cần làm).
Ông cũng gặt hái được một số thành công như: Thuyết phục chính phủ Thụy Điển xây dựng đài thiên văn Uppsala, người đầu tiên tìm ra nguyên nhân của hiện tượng cực quang là do từ trường, công bố danh sách xác định độ sáng biểu kiến của 300 ngôi sao và thực hiện hàng loạt các công trình nghiên cứu có giá trị khác.
Để thuận tiện hơn cho công việc của mình, ông đã phát minh ra thang đo nhiệt độ Celsius – Phát minh giúp tên tuổi của ông sống mãi với thời gian, cho tới ngày nay.
Nhiệt độ Celsius là gì?
Thang đo nhiệt độ Celsius là thang đo nhiệt độ chính thức được sử dụng bởi Hệ thống đơn vị quốc tế (SI). Loại thang đo này được áp dụng phổ biến ở hầu khắp các quốc gia trên thế giới, trừ Hoa Kỳ và Liberia. Nó được đặt tên theo người đã phát minh ra nó là nhà thiên văn học Anders Celsius.
Nhiệt độ Celsius có mục đích chỉ ra sự khác biệt giữa hai mức nhiệt độ. Trước khi được đổi tên để tôn vinh Celsius, thang đo này được gọi là C, viết tắt của từ Centum theo tiếng Latin, nghĩa của nó là 100 và gradus, dịch ra có nghĩa là bước.
Ban đầu, thang đo nhiệt độ Celsius quy định nhiệt độ nước sôi là 0 độ và nhiệt độ nước đóng băng là 100 độ. Sau đó được đảo ngược quy ước bởi Jean-Pierre Christin để thuận tiện hơn khi sử dụng.
Quá trình hình thành của thang đo nhiệt độ Celsius
Thang đo nhiệt độ Celsius đã trải qua quá trình hình thành khá dài như sau:
Khởi nguồn từ năm 1742, nhà thiên văn học Anders Celsius đã phát triển thành công một loại thang đo quy định: Mức 0 là đại diện cho sự sôi của nước, còn mức 100 là đại diện cho sự đóng băng.
Trong bài báo khoa học: Quan sát độ bền của hai nhiệt kế, Celsius đã kể lại quá trình làm thí nghiệm của mình. Theo đó, điểm nóng chảy của băng không bị ảnh hưởng bởi áp suất. Ông đã tìm ra nguyên nhân tại sao điểm sôi của nước biển biến đổi như một hàm áp suất khí quyển.
Celsius đã đề xuất rằng: Điểm 0 ở thang đo nhiệt độ của mình (Điểm sôi) sẽ được hiệu chuẩn ở áp suất khí quyển trung bình tương ứng với mức nước biển trung bình. Áp lực này được gọi là bầu không khí tiêu chuẩn.
Chỉ sau đó 1 năm, vào 1743, nhà vật lý Jean-Pierre Christin vốn làm việc độc lập với Celsius, cũng đã tìm ra một loại thang đo giống với nhiệt kế Celsius nhưng đảo ngược mốc đo. Jean lấy mốc 0 làm nhiệt độ đóng băng và mốc 100 làm nhiệt độ bay hơi của nước. Sau đó, dựa theo phát minh này, Jean đã xuất bản thiết kế của một chiếc nhiệt kế thủy ngân. Cuối cùng, thang đo này đã được sử dụng để chế tạo nhiệt kế bởi nghệ nhân Pierre Casati.
Năm 1744, nhà thực vật học Thụy Điển có tên là Carl Linnaeus đã đảo ngược mốc đo của nhiệt kế Celsius giống như Jean-Pierre Christin: Đổi vai trò của mốc 0 và 100 trên nhiệt kế. Loại nhiệt kế này đã được sử dụng trong nhà kính thực vật của Linnaeus và sau đó được sản xuất bởi Daniel Ekström. Như vậy có thể thấy, Linnaeus có công giúp loại nhiệt kế này trở nên phổ biến hơn.
Celsius đọc là gì? Ký hiệu và tên gọi
Nếu như phát âm Celsius theo tiếng Việt thì chúng ta sẽ đọc là xen – si – ớt, còn nếu theo cách gọi thông thường thì ta sẽ gọi độ Celsius là độ C hoặc độ bách phân. Thông thường, ở Việt Nam, bạn chỉ cần đọc là “độ” thì mọi người sẽ mặc định hiểu là bạn đang nói tới độ C.
Ký hiệu của đơn vị đo nhiệt độ Celsius là: °C.
Về cách viết, theo quy định của Văn phòng cân đo quốc tế (Tức BIPM), số sẽ được viết trước đơn vị và cách nhau bởi một khoảng trắng. Ví dụ: 20 °C sẽ là cách viết đúng. Thay vì là 20°C (Viết liền không cách) hay 20° C (Khoảng trắng ở vị trí sai).
Điểm nhiệt độ cơ bản thường gặp trong cuộc sống
Chúng ta đã biết được Celsius là gì và lịch sử hình thành của thang đo nhiệt độ Celsius rồi, sau đây mời bạn tham khảo các mốc nhiệt độ mà chúng ta hay gặp trong cuộc sống và trong phòng thí nghiệm:
| Nhiệt độ | Đơn vị đo °F (FAHRENHEIT) | Đơn vị đo °C (CELSIUS) | Đơn vị đo °K (KELVIN) |
| Nhiệt độ trung bình cơ thể người | 97.7 | 36.5 | 310.15 |
| Nhiệt độ sôi của nước ở áp suất 1 atm | 212 | 100 | 373.13 |
| Nhiệt độ đóng băng của nước | 32 | 0 | 273.15 |
| Nhiệt độ sôi ni tơ lỏng | -320.4 | -195.8 | 77.4 |
| Nhiệt độ đá khô (CO2 rắn) thăng hoa | -108.4 | -78 | 195.1 |
| Điểm không tuyệt đối | -459.67 | -273.15 | 0 |
Như vậy, có thể thấy, mỗi một đơn vị đo nhiệt độ lại có con số thể hiện khác nhau. Việc sử dụng sẽ tùy theo thói quen của từng người trong các quốc gia. Độ F thường được sử dụng ở Mỹ hoặc các quốc gia nói tiếng Anh. Còn độ C là đơn vị được nhiều quốc giá sử dụng nhất.
Công thức đổi đơn vị từ Celsius sang các thang đo khác
Dưới đây là công thức để đổi đơn vị từ Celsius sang các thang đo nhiệt độ khác và ngược lại:
>>> Bài viết tham khảo: Akgae là gì? Dấu hiệu nhận diện một fan akgae KPOP
Lời kết
Vậy là chúng ta đã cùng nhau khám phá xem Celsius là gì? Lịch sử hình thành và phát triển của thang đo nhiệt độ Celsius. Chắc hẳn là bây giờ bạn đã hiểu rất rõ về Celsius rồi đúng không nào? Hãy nhớ ghé qua thegioimay.org thường xuyên để tiếp tục cùng thegioimay.org tìm hiểu nhiều kiến thức thú vị nhé!
