NaHCO3 là muối gì? NaHCO3 có kết tủa không?

0
Cùng tìm hiểu NaHCO3 là muối gì mà được ứng dụng nhiều đến vậy?
Cùng tìm hiểu NaHCO3 là muối gì mà được ứng dụng nhiều đến vậy?
NaHCO3 là muối gì? NaHCO3 có kết tủa không?
5 (100%) 1 vote

Bạn có thắc mắc NaHCO3 là muối gì mà lại được các đầu bếp ứng dụng nhiều trong việc làm bánh, nấu ăn không? Liệu NaHCO3 có kết tủa? Và còn các ứng dụng khác của muối này ra sao? Lời giải đáp chi tiết cho các câu hỏi trên sẽ có trong bài viết dưới đây của thegioimay.org, mời bạn theo dõi nhé!

NaHCO3 là muối gì? Tính chất vật lý của NaHCO3 

Cùng tìm hiểu NaHCO3 là muối gì mà được ứng dụng nhiều đến vậy?
Cùng tìm hiểu NaHCO3 là muối gì mà được ứng dụng nhiều đến vậy?

NaHCO3 là công thức hóa học của một hợp chất có tên gọi là Natri bicarbonat. Vì chất này được ứng dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm, nhất là chế biến bánh mì nên nó còn có các tên gọi khác là: Muối nở, bột nở, baking soda,…

Về tính chất vật lý, NaHCO3 thường ở dạng bột màu trắng mịn, dễ hút ẩm. Mặc dù cũng là muối hidrocacbonat của kim loại kiềm nhưng NaHCO3 lại ít tan trong nước, thậm chí là không tan. 

NaHCO3 có vị mặn và tính kiềm tương tự như một loại soda dùng trong tẩy rửa (Chính là Na2CO3). Do đó, natri bicarbonat cũng có thể được dùng như một chất tẩy rửa vết bẩn hiệu quả.

Trong tự nhiên, natri bicarbonat thường được tìm thấy ở các khu vực có suối khoáng hoặc quặng nahcolite.

Để hiểu rõ hơn về tính chất vật lý của NaHCO3, bạn hãy theo dõi bảng chỉ số cơ bản sau:

Công thức phân tử là: NaHCO3
Khối lượng mol là: Xấp xỉ 84g/mol
Khối lượng riêng NaHCO3 2,159g/m3 (Dạng rắn)
Điểm nóng chảy của natri bicarbonat 50 độ C, bị phân hủy
Độ hòa tan trong nước  7,8g/100ml (Ít tan)

>> Vì Sao Nước Biển Có Vị Mặn? Giải Đáp Những Thắc Mắc Về Nước Biển

Tính chất hóa học của NaHCO3 thế nào?

Natri bicarbonat là muối axit yếu, có 5 tính chất hóa học đặc trưng
Natri bicarbonat là muối axit yếu, có 5 tính chất hóa học đặc trưng

NaHCO3 là một loại muối axit, nhưng thể hiện tính axit yếu do có nguyên tử H linh động thuộc gốc axit (HCO3 -). 

Vì là muối của axit yếu (H2CO3) nên natri bicarbonat cũng có khả năng tác dụng với những loại axit mạnh hơn để giải phóng khí CO2. Vì vậy, NaHCO3 cũng thể hiện cả tính bazơ, thậm chí tính chất này còn trội hơn cả tính axit của nó.

Hãy cùng thegioimay.org điểm qua 5 tính chất hóa học cơ bản của NaHCO3 như sau:

  • NaHCO3 bị thủy phân trong nước, tạo nên một môi trường có tính bazơ yếu:

NaHCO3 + H2O -> NaOH + H2CO3 (Phân hủy ngay thành CO2 + H2O)

Khi cho quỳ tím vào dung dịch sau phản ứng, ta sẽ thấy quỳ chuyển sang màu xanh nhạt. Còn nếu cho dung dịch phenolphtalein vào thì sẽ thấy không đổi màu, vì môi trường này có tính bazơ quá yếu, không đủ để làm thay đổi màu sắc của chất chỉ thị màu trên.

  • NaHCO3 tác dụng với axit mạnh hơn (Như HCl, H2SO4,…) để giải phóng khí CO2, nước:

NaHCO3 + HCl -> NaCl + H2CO3 (Bị phân hủy ngay thành CO2 + H2O)

  • NaHCO3 tác dụng với bazơ để tạo thành muối mới và bazơ mới hoặc tạo thành đồng thời 2 muối mới:

Trường hợp tạo 1 muối mới + 1 bazơ mới: NaHCO3 + 2KOH → K2CO3 + NaOH + H2O

Trường hợp tạo 2 muối mới: 2NaHCO3 + 2KOH → K2CO3 + Na2CO3 + 2H2O

  • NaHCO3 tác dụng với dung dịch kiềm NaOH để tạo muối trung hòa và nước: 

NaHCO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O (Muối trung hòa + nước)

  • NaHCO3 rất dễ bị phân hủy bởi nhiệt (Ở 50 độ C), nên nó sẽ chuyển hóa qua lại với Na2CO3 theo phản ứng sau: 

2NaHCO3  ←(t độ)→ Na2CO3 + CO2 + H2O

Ứng dụng của NaHCO3 ra sao trong đời sống?

NaHCO3 chủ yếu được sử dụng làm chất phụ gia trong bánh kẹo
NaHCO3 chủ yếu được sử dụng làm chất phụ gia trong bánh kẹo

Khác với nhiều chất hóa học khác vốn chỉ được thấy trong phòng thí nghiệm, trong đời sống, chúng ta rất dễ bắt gặp NaHCO3 ở các lĩnh vực sau:

  • Ngành thực phẩm: Natri bicarbonat được sử dụng để làm phụ gia thực phẩm, đặc biệt rất hay được dùng trong ngành sản xuất bánh kẹo. Nhờ có khả năng giải phóng ra khí CO2 khí gặp nhiệt độ cao hoặc môi trường axit nên NaHCO3 có tác dụng tạo ra độ giòn, xốp, thơm ngon cho món bánh tráng miệng như: Bánh mì, bánh quy, bánh ngọt,… 

Ngoài ra, người ta cũng hay bỏ natri bicarbonat vào để chế biến các loại thịt hầm hay gân. Vì khi ở nhiệt độ cao, NaHCO3 bị phân hủy, giải phóng khí CO2. Khí này sẽ đi vào sâu bên trong từng miếng thịt để làm chúng trở nên mềm ngon hơn.

  • Ngành dược phẩm: Trong ngành sản xuất thuốc, natri bicarbonat được sử dụng để làm tăng độ pH (Do chất này mang tính kiềm) hoặc để tạo thêm bọt cho một số loại thuốc như: Thuốc đau đầu dạng sủi, thuốc vitamin C,…
  • Ngành y tế: Không chỉ được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm mà  NaHCO3 còn được dùng để làm thuốc chữa đau dạ dày với tên gọi là thuốc muối. 

Vì mang tính kiềm nên natri bicarbonat có thể trung hòa bớt lượng axit dịch vị HCl, đồng thời giải phóng ra NaCl và CO2 (Hai chất vốn không gây đ.ộ.c h.ạ.i cho cơ thể con người). Đây là lý do mà NaHCO3 được chấp nhận mà không phải là muối hidrocacbonat nào khác.

Tuy nhiên, thuốc muối chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn và mang tính chất tạm thời còn nếu muốn chữa triệt để b.ệ.n.h v.i.ê.m dạ dày thì b.ệ.n.h nhân vẫn cần có phác đồ điều trị cụ thể.

  • Ngành nha khoa, thẩm mỹ: Baking soda hay NaHCO3 có tác dụng loại bỏ mảng bám, giúp làm trắng răng nên cũng được sử dụng để làm thành phần trong kem đánh răng.

Bột nở cũng được ghi nhận là đem lại hiệu quả tích cực cho tình trạng da dầu, mụn trứng cá trên mặt ở trẻ tuổi dậy thì.

  • Ngành công nghiệp vệ sinh: NaHCO3 có tính ăn mòn nhẹ và có khả năng tác dụng với một số chất đóng cặn, mảng bám nên nó được người ta sử dụng làm chất tẩy rửa trong nhà bếp, dọn sạch bề mặt và dùng làm chất chống côn trùng. 

Ngoài các ngành công nghiệp trên thì natri bicarbonat cũng được ứng dụng trong công nghiệp giày da, cao su, sản xuất chất chữa cháy, tạo hiệu ứng màu vàng chói cho pháo hoa,…

Cách bảo quản và lưu trữ muối NaHCO3 

Ngoài việc hiểu rõ NaHCO3 là muối gì, ứng dụng như thế nào thì việc cất trữ muối NaHCO3 là rất quan trọng. Để bảo quản natri bicarbonat đúng cách, giúp hóa chất không bị giảm chất lượng khi sử dụng thì bạn cần lưu ý những điều sau đây:

  • Chia nhỏ lượng NaHCO3 cần dùng cho phù hợp: Thông thường,  NaHCO3 thường được đóng gói ở các bao lớn 25kg hoặc hộp 0,5kg (Nếu dùng ở quy mô gia đình) nên bạn hãy chia nhỏ số lượng thành các gói nhỏ để dễ sử dụng hơn.
  • Để bột nở (NaHCO3) ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh nơi có ánh nắng chiếu vào trực tiếp.
  • NaHCO3 là một chất rất dễ hút ẩm nên bạn cần đậy chặt nắp lọ hoặc buộc chặt miệng túi để tránh cho natri bicarbonat tiếp xúc với không khí ẩm, gây ảnh hưởng tới chất lượng.
  • NaHCO3 cũng là một chất dễ bị phân hủy ở nhiệt độ cao (Khoảng 50 độ C) nên bạn cũng cần chú ý để loại muối này tránh xa nguồn nhiệt.

Phương pháp điều chế NaHCO3 được thực hiện thế nào?

Ở quy mô công nghiệp, NaHCO3 thường được điều chế bằng phương pháp Solvay với sản lượng có thể lên đến 100.000 tấn mỗi năm trên toàn cầu (Số liệu năm 2001).

Nói sơ qua một chút về phương pháp Solvay, nó sử dụng các chất như: Canxi carbonat, natri chloride và amonia phản ứng với nhau. 

Theo phương pháp này, muối ăn NaCl sau khi rửa sạch tạp chất sẽ được trộn cùng với dung dịch NH3 ở dạng đặc rồi cho tác dụng với CO2 cho tới khi tạo ra NaHCO3 kết tinh, tách ra khỏi dung dịch. Phương trình phản ứng như sau: NaCl + NH4HCO3 ←→ NaHCO3 + NH4Cl (Lưu ý, đây là phản ứng thuận nghịch).

Ngoài cách trên, cũng có thể lấy CO2 tác dụng với NaOH trong nước để tạo ra Na2CO3. Sau đó, sục thêm CO2 tới dư vào Na2CO3 để tạo ra NaHCO3.

Vài câu hỏi khác liên quan tới NaHCO3 

Tổng hợp câu hỏi liên quan tới  natri bicarbonat
Tổng hợp câu hỏi liên quan tới  natri bicarbonat

Phân phân tích phía trên cũng khá đầy đủ và cung cấp cho bạn nhiều thông tin về natri bicarbonat như: NaHCO3 là muối gì, tính chất vật lý, hóa học ra sao? Thế nhưng, chắc hẳn vẫn còn nhiều câu hỏi khiến bạn thắc mắc, cùng theo dõi xem đó là những câu hỏi nào nhé!

Câu hỏi: NaHCO3 có lưỡng tính không?

NaHCO3 là một chất lưỡng tính, như đã trình bày ở trên, NaHCO3 có nguyên tử H trong gốc axit HCO3- khá linh động nên nó thể hiện tính axit yếu, có khả năng tác dụng với bazơ. Ngược lại, NaHCO3 cũng có thể tác dụng với những axit mạnh hơn để giải phóng ra khí CO2.

Như vậy, một chất mà vừa tác dụng được với axit, vừa tác dụng được với bazơ như NaHCO3 thì đương nhiên sẽ là chất lưỡng tính.

Câu hỏi: NaHCO3 có đ.ộ.c h.ạ.i không?

Câu trả lời là natri bicarbonat không độc hại nhưng bạn nên sử dụng ở liều phù hợp và không nên uống quá nhiều nước ngọt có ga, lý do là bởi:

Mặc dù NaHCO3 được sử dụng làm thuốc muối để giảm đau dạ dày nhưng nó chỉ có tác dụng hiệu quả nếu được sử dụng hợp lý. Nếu sử dụng quá liều hoặc lạm dụng thuốc thì nó vẫn sẽ gây hại cho cơ thể.

NaHCO3 tồn tại trong nước ngọt có gas. Nếu bạn uống cùng lúc loại nước giải khát này cùng với một số loại thuốc như: Aspirin (Thuốc giảm đau, hạ s.ố.t), viên uống bổ sung sắt, thuốc điều trị tiểu đường,…. thì NaHCO3 sẽ làm giảm tác dụng của những loại thuốc trên.

Câu hỏi: NaHCO3 có kết tủa không?

Mặc dù NaHCO3 khá là ít tan trong nước với độ tan chỉ đạt 7,8g/100ml nhưng nó vẫn được tính là chất có khả năng tan. Vì vậy, NaHCO3 không kết tủa.

Câu hỏi: NaHCO3 là muối axit hay bazơ?

Để biết NaHCO3 là muối axit hay bazơ thì chúng ta cần tìm hiểu định nghĩa của muối axit trước.

Theo định nghĩa về muối axit thì đây là loại muối có gốc axit vẫn còn nguyên tử H chưa bị thay thế bởi nguyên tử kim loại. Hay nói cách khác, nếu anion của gốc axit vẫn còn có khả năng phân li ra H+ thì đó là muối axit.

Xét phương trình điện li của NaHCO3 như sau:

NaHCO3 → Na+ + HCO3−        và       HCO3− ⇆ H+ + CO32−

Như vậy, NaHCO3 sau khi điện li, tới cuối cùng vẫn phân li ra nguyên tử H+. Do đó, có thể kết luận rằng NaHCO3 là muối axit.

Lời kết

Hy vọng, qua bài viết trên, bạn đã có đáp án cho: NaHCO3 là muối gì, tính chất vật lý, hóa học của nó là gì, ứng dụng ra sao? Nếu thấy bài viết hữu ích thì bạn hãy chia sẻ cho bạn bè cùng biết nhé. Đừng quên theo dõi thegioimay.org để nhận được nhiều thông tin thú vị hơn!