Cầm Kỳ Thi Họa là gì? Giải thích ý nghĩa của từng từ trong câu này

0
Tìm hiểu chi tiết nhất về cầm kỳ thi họa
Tìm hiểu chi tiết nhất về cầm kỳ thi họa
Cầm Kỳ Thi Họa là gì? Giải thích ý nghĩa của từng từ trong câu này
5 (100%) 1 vote

Cầm kỳ thi họa là câu nói được sử dụng rất nhiều từ xưa đến nay. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa sâu xa của cụm từ này mang lại. Vậy cầm kỳ thi họa là gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết ý nghĩa của câu này trong những thông tin dưới đây nhé!

Cầm kỳ thi họa là gì?

Cầm kỳ thi họa được hiểu đơn giản là người thông thạo chơi đàn, chơi cờ, làm thơ và vẽ tranh. Người xưa thường căn cứ vào sự tinh thông các yếu tố cầm kỳ thi họa để phân biệt người đó có tài hay không.

Tìm hiểu chi tiết nhất về cầm kỳ thi họa
Tìm hiểu chi tiết nhất về cầm kỳ thi họa

Cầm kỳ thư họa tiếng Trung là 琴棋书画 (qín qí shū huà). Đây là câu thành ngữ gốc Hán được người Việt sử dụng rất phổ biến trong đời sống ngày nay. Tuy nhiên, có một điểm mà ông cha ta đã biến đổi một chút khi đưa vào vận dụng để phù hợp hơn với người Việt. Trong tiếng Trung, câu thành ngữ này được viết là 琴棋书画 (qín qí shū huà) nhưng khi chuyển sang âm Hán Việt thì là “cầm kỳ thư họa”. 

Thư” ở đây được hiểu là thư pháp, một nét văn hóa đặc biệt của người Hán. Nhưng khác với người Hán, người Việt chúng ta sử dụng bảng chữ cái latin, vì vậy đã thay chữ “thư” (书 shū) thành chữ “thi” (诗 shī) để phù hợp hơn. Đồng thời, chữ này còn nhấn mạnh niềm tự hào của chúng ta đối với nghệ thuật thơ văn của người Việt ta từ xưa đến nay. 

Giải thích ý nghĩa của từng từ trong cầm kỳ thi họa

Để các bạn có thể hiểu rõ nghĩa của câu thành ngữ cầm kỳ thi họa này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết hơn ý nghĩa của từng từ trong câu. Cụ thể như sau:

  • Cầm (琴) là đánh đàn.
  • Kì (棋) là đánh cờ.
  • Thi (詩) là làm thơ.
  • Họa (畫) là vẽ.
Giải thích ý nghĩa của từng từ trong câu cầm kỳ thi họa
Giải thích ý nghĩa của từng từ trong câu cầm kỳ thi họa

Ý nghĩa của từ Cầm (琴)

Chẳng có ngôn ngữ nào êm dịu và trầm lắng bằng ngôn ngữ của thi ca

Chẳng âm điệu nào thiết tha bằng cung thanh trầm bổng của khúc nhạc…

Âm nhạc giúp cho tâm hồn thư thái, sống lạc quan yêu đời. Để làm được điều đó cần phải có người nghệ sĩ tài ba hay những mỹ nữ thời xưa đánh lên tiếng đàn, khúc nhạc đi sâu vào lòng người.

Ở thời cổ đại, khúc nhạc “Hoa tư dẫn” vô cùng nổi tiếng. Khúc nhạc này bắt nguồn từ một câu chuyện: Có một vị Hoàng đế trị vì đất nước đến năm thứ 15 đã lo lắng cho thiên hạ không được an bình nên buồn bã không thôi. Một đêm trong giấc mộng, ông thấy một nơi tên là Hoa Tư Quốc mà nhân dân ở đây sống rất an nhàn, thoải mái, không có thiện có ác, không đấu đá tranh giành nhau. Khi tỉnh dậy ông đã ngộ ra được đạo trị quốc theo phương thức như trong giấc mơ. Từ đó, thiên hạ thay đổi, nhân dân sống an bình, ấm no và hạnh phúc. “Hoa Tư Dẫn” chính là bài nhạc để ca tụng về một thế giới hòa bình, những người dân không ham danh lợi.

Người dân ở Hoa Tư Quốc cũng không tham lam, không lưu luyến kéo dài sinh mệnh nên họ không có những dục vọng tranh đấu. Đó chính là cảnh giới của những người tu đạo. Vậy nên văn hóa cổ cầm cũng là một loại tu luyện. Các nhà nho thích chơi đàn, chơi cầm được coi là quân tử. Nho gia cho rằng cổ cầm có thể đem đến đạo giống như đức, có thể soi sáng trí huệ và tĩnh tâm thiền định. 

Ý nghĩa của từ Kỳ (棋) 

Trong một trận đấu cờ, bộ não sẽ trong tình trạng làm việc và tư duy thường xuyên để có thể đưa ra những nước cờ chuẩn xác. Qua đó kích thích được sự hưng phấn, chống lại sự trì trệ, chậm chạp và tăng cường khả năng tập trung, tư duy logic. 

Ý nghĩa của từ kỳ chính là chơi cờ
Ý nghĩa của từ kỳ chính là chơi cờ

Quy tắc chơi cờ vây tuy đơn giản nhưng lại biến hóa vô cùng. Bàn cờ tượng trưng cho vũ trụ, điểm ở giữa biểu hiện cho trung tâm của vũ trụ, ba trăm sáu mươi điểm còn lại tượng trưng cho ba trăm sáu mươi ngày theo lịch cũ. Quân cờ trắng đen là đại diện cho sự thay đổi của đêm và ngày; bốn góc bàn cờ biểu thị cho bốn mùa trong năm. 

Từ một bàn cờ nho nhỏ có thể tượng trưng cho cả một thiên thể vũ trụ, 19 đường văn cờ được giăng khắp nơi, phân biệt rõ ràng và bao la vạn tượng. Từ trong bàn cờ, chúng ta có thể tiến vào một không gian vô hạn. Rất nhiều vị thánh hiền trong lịch sử có thể nhìn thấy được những biến hóa của thiên tượng, thế gian vạn vật từ trong chính ván cờ. 

Ví dụ như: Gia Cát Lượng thời Tam Quốc có viết trong Vây Cờ Ca là: “Bầu trời giống như một cái vòng tròn, còn lục địa lại tựa như một ván cờ”.

Bên cạnh đó, chơi cờ cũng là khoảng thời gian mà trí não của con người được thoải mái, thanh thản và không bị các mối lo âu thường ngày chi phối. Chính vì vậy, những người chơi cờ giỏi sẽ có cách suy nghĩ thông minh và chuẩn xác hơn trong công việc. Từ đó, có thể giúp họ thư thái, bình tĩnh hơn trong xử lý mọi việc.

Ý nghĩa của từ Thi (詩)

Thi (詩) ở đây có nghĩa là thơ. Bất kể thời đại nào, quốc gia nào thì tinh hoa nghệ thuật luôn phải được hài hòa giữa hình thể và tinh thần của nó. Nếu hữu hình vô thần thì nghệ thuật sẽ mất đi linh khí cùng tinh thần của nó, còn có thần mà vô hình thì nghệ thuật lại mất đi vật tải thể, mất đi đồ chứa đựng của nó.

Vào thời cổ đại khi Thương Hiệt mới sáng tạo ra chữ viết, ông đã cho mọi người thấy được cái hồn của văn tự. Sau đó trải qua bao đời, mọi người mới phát minh ra cái được gọi là nghệ thuật thư pháp dành cho văn tự một hình dáng thực thể đẹp đẽ hơn. Một thư pháp tốt luôn chú trọng ở pháp độ, đòi hỏi phải có một thời gian dài để rèn luyện. Người viết thư pháp cần có nội hàm, tinh thần và tu dưỡng tốt.

Ý nghĩa của từ Họa (畫) 

Họa (畫) có nghĩa là vẽ. Nói cách khác,  họa chính là ngôn ngữ được dùng để truyền đạt ý tưởng của người nghệ sĩ bằng các tác phẩm hội hoạ. Công cụ hội họa truyền thống bao gồm bút lông, mực, giấy lớn, thuốc màu,…. Đề tài hội họa có thể chia thành người, vật, phong cảnh,… Kỹ thuật gồm có sử dụng ngòi bút và viết ý. 

Những bức họa xưa thường hay được vẽ đi kèm với thư pháp. Đường vẽ có thể là nét thẳng hay mềm mại, sắc nét hay thanh lịch nhẹ nhàng. Nó cũng có thể được biểu hiện qua những bất đồng về tư thái và ý vị khác nhau của mỗi người nghệ sĩ.

Thi và Hoạ vốn có cùng một một mục đích, đều chú trọng đến vẻ ngoài và tư chất đồng nhất. Một họa gia tốt có thể đem người và vật vẽ cho ra thần thái sống động nhất. 

Ý nghĩa của cầm kỳ thi họa là gì?

Ý nghĩa thú vị của câu cầm kỳ thi họa
Ý nghĩa thú vị của câu cầm kỳ thi họa

Vậy cầm kỳ thi họa nghĩa là gì? Qua ý nghĩa của từng từ ở bên trên chúng ta có thể thấy rằng: Cầm kỳ thi họa (琴棋书画) chính là bốn thú vui tao nhã của những người xưa, đó là chơi đàn, đánh cờ, viết thư pháp và vẽ tranh. Bốn thú vui này đã được coi là những kỹ năng tu thân mà các nhà trí thức thời xưa nhất định phải thành thạo. Đồng thời người xưa cũng lấy những tiêu chí này để làm minh chứng cho sự dày công trau dồi văn hóa và nghệ thuật của một người.

Nguồn gốc của cầm kỳ thi họa 

Câu thành ngữ “cầm kỳ thi họa” đã được Tôn Quang Hiến thời nhà Tống ghi trong quyển 5 của tác phẩm “Bắc mộng tỏa ngôn”. Nguyên văn câu thành ngữ đó như sau: “唐高测,彭州人。聪明博识,文翰纵横。至于天文历数,琴棋书画,长笛胡琴,率梁朝朱异之流 ”. Tạm dịch là “Đường Cao Trắc, Bành Châu Nhân, thông minh, học nhiều biết rộng với nét bút tung hoành ngang dọc, còn nếu liệt kê ra từng điều thiên văn, cầm kỳ thi họa, sáo ống, hồ cầm thì sẽ sánh ngang với Chu Dị triều Lương”.

Trong tác phẩm này, dần dần 4 chữ cầm kỳ thi họa đã trở thành một thành ngữ cố định nói về những người tài hoa, kiến thức sâu rộng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đa tài.

Có thể bạn quan tâm:

Bên trên là những thông tin chúng tôi chia sẻ cho các bạn về cầm kỳ thi họa. Hy vọng bài viết giúp các bạn hiểu được ý nghĩa sâu xa của cụm từ này và vận dụng đúng tình huống trong thực tế.